Yabancı hisse senetlerinden 2023 yılında elde edilen temettü gelirleri için 8.400 TL’lik (2024 yılı için 13.000 TL) beyan sınırı bulunmaktadır. Elde edilen gelirinin 2023 yılı için 8.400 TL'lik beyan sınırını (2024 yılı için 13.000 TL beyan sınırını) aşması halinde, gelirin tamamı beyan edilir.
Yurtdışında ödenen vergiler mahsup edilebilir. Yurtdışında ödenen vergiler Türkiye’de tarh edilen gelir vergisinden indirilebilir. (****)
Elde edilen gelirin bu tutarın altında kalması durumunda söz konusu gelir beyan edilmez.
Beyan sınırını aşan bir gelir elde edilmesi durumunda ise tamamının beyan edilmesi gerekmektedir. Ancak beyan sınırının hesabında, bir takvim yılı içerisinde elde edilen ve tevkifata veya istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının toplamının dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.
● Temettü hesaplamalarında gelen temettülerin yukarıda bahsi geçen ABD hisse senetleri alım satım kazancı/zararı hesaplamalarında olduğu gibi ilgili tarihlerdeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Döviz Alış Kuru baz alınarak TL’ye döndürülür.
● TL olarak hesaplanan temettü ödemelerin toplam tutarı 2024 yılı için 13.000 TL’yi aşıyorsa bütün tutarlar üzerinden beyan yapılır. Örneğin 17.500 TL temettü ödemesi kazanıldı ise 17.500 TL kâr olarak beyan verilir. Temettü ödemeleri 13.000 TL’nin altındaysa, örneğin 12.000 TL ise bir beyanda bulunulmasına gerek bulunmaktadır.
● Hesaplamaya dahil edilecek döviz kuru ise hissenin alındığı veya satıldığı günden bir önceki günün TCMB alış kuru olacaktır.
Enflasyona endeksleme nedir?
Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer 81’inci madde uyarınca değer artış kazancının tespitinde eğer alış tarihi ile satış tarihi arasındaki TÜİK tarafından açıklanan üretici fiyat endeksi (ÜFE) 10% ve üstündeyse alış maliyeti endekslemesi yapılmaktadır.
Endeksleme, sadece bazı menkul kıymet alım satım kazançları için geçerli olan bir uygulamadır. Bu uygulama da enflasyon indiriminde olduğu gibi elde edilen kazancın enflasyon karşısındaki reel değerinin belirlenmesine yöneliktir.
Alım satım kazançlarında endeksleme; menkul kıymetlerin maliyet bedelinin, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, her ay için enflasyon oranına göre artırılması anlamına gelmektedir.
Satış kazancı; satış bedelinden endekslenmiş maliyet bedelinin çıkarılması suretiyle hesaplanmaktadır. Endekslemede Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) kullanılması gerekir. Ancak bu endekslemenin yapılabilmesi için alış ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının 10%’dan fazla olması gerekmektedir.
Endeks farkının 10%’un altında olması durumunda, endeksleme yönteminin kullanılması mümkün değildir. Bu durumda kazanç, satış bedelinden maliyet bedeli çıkarılmak suretiyle hesaplanmaktadır. TÜİK Kurumsal
Söz konusu endeksleme aşağıdaki formül kapsamında hesaplanmaktadır:
Endekslenmiş Alış Maliyeti = (Satış Tarihinden 1 ay önceki ÜFE endeksi) / (Alış Tarihinden 1 ay önceki ÜFE endeksi x Maliyet Bedeli)
Örnek:
4 Nisan 2023 tarihinde 10.000 USD maliyet ile alınan bir yabancı hisse senedi 8 Aralık 2023 tarihinde 12.500 USD karşılığında satılmıştır.
Değer artış kazancının aşağıdaki adımlar izlenerek tespit edilmesi gerekmektedir;
Bu bağlamda hesaplamaya aşağıda yer verilmiştir:
● Alış bedeli alış tarihindeki, satış bedelinin de satış tarihindeki TCMB döviz alış kurundan TL’ye çevrilecektir.
● Alış tarihindeki Yİ-ÜFE endeksi ile satış tarihinden 1 ay önceki Yİ-ÜFE endeksi arasında 10%’dan fazla fark bulunuyorsa maliyet endekslemesi yapılacaktır.
1) Alış ve satış tutarlarının TL’ye çevrilmesi
Alış tarihinden bir iş günü önceki TCMB Döviz Alış 19,1788 ile alış bedelinin Türk Lirası karşılığı 191.788,00 TL
Satış tarihinden bir iş günü önceki TCMB Döviz Alış Kuru 28,8740 ile satış bedelinin Türk Lirası karşılığı 360,925,00 TL
Endeksleme Öncesi Kâr: 169.137,00 TL
2) Maliyet Endekslemesi
Alış tarihinden 1 ay önceki Yİ-ÜFE endeksi (Mart 2023) 2.147,44 ve satış tarihinden 1 ay önceki Yİ-ÜFE endeksi (Kasım 2023) 2.882,04’tür.
Artış oranı hesaplaması: (2.882,04 - 2.147,44) / (2.147,44) = 734,6 / 2.147,44 = 0,3420 çıkar. Bunu da 100 ile çarparsak Yİ-ÜFE Artış Oranını 34,20% olarak hesaplarız. 10%'dan fazla fark bulunduğu için maliyet endekslemesi yapmamız gerekir.
Bu durumda endekslenmiş maliyet;
191.788,00 TL x (2.882,04/2.147,44) => 257.395,17 TL olacaktır.
Endeksleme Sonrası Kâr ise 103.529,83 TL olmuştur.
Yani enflasyon nedeniyle vergi verilmesi gereken tutar düşmektedir.
Dipnotlar
Söz konusu çalışma 3 Ocak 2024 tarihinde yürürlükte olan mevzuat kapsamında Midas Menkul Değerler A.Ş. ile Aksan Danışmanlık A.Ş. tarafından hazırlanmış olup, genel vergilendirme prensiplerine ilişkin bilgileri içermektedir. Nihai vergilendirme değerlendirmesi yapabilmek adına, her yatırımcı, vergi mükellefi olarak içinde bulunduğu özel koşulları göz önüne alarak bağımsız bir vergi danışmanından tavsiye ve görüş almalıdır.
İşbu içerik yalnızca kullanıcılara vergisel yükümlülüklerle ilgili fikir vermesi amacıyla haızrlanmış olup Midas Menkul Değerler A.Ş. ve Aksan Danışmanlık A.Ş.’nin işbu doküman içeriğinin ilgili hukuki düzenlemeler tahtında doğruluğundan ya da bu içeriğin nihai vergi görüşü olarak değerlendirilerek hareket edilmesinden doğabilecek sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu doküman Midas Menkul Değerler A.Ş. ve Aksan Danışmanlık A.Ş.’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz ve yayınlanamaz.
Bu dökümandaki açıklamalar “tam mükellef gerçek kişiler” içindir (tam mükellef gerçek kişi tanımına buradan ulaşabilirsiniz).
**** Gelir Vergisi Kanunu madde 123 uyarınca “Tam mükellefiyete tabi mükelleflerin yabancı memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlardan mahallinde ödedikleri benzeri vergiler, Türkiye'de tarh edilen Gelir Vergisi'nin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından indirilir. Birinci fıkra hükmünce indirilecek miktar Gelir Vergisi'nin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından fazla olduğu takdirde, aradaki fark nazara alınmaz. Birinci fıkrada yazılı vergi indiriminin yapılması için: 1. Yabancı memlekette ödenen vergilerin gelir üzerinden alınan şahsi bir vergi olması; 2. Yabancı memlekette vergi ödendiğinin yetkili makamlardan alınan ve mahallindeki Türk elçilik veya konsoloslukları, yoksa orada Türk menfaatlerini koruyan memleketin aynı mahiyetteki temsilcileri tarafından tasdik olunan vesikalarla tevsik edilmesi; Şarttır.”